Η ΚΕΡΑΜΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΠΗΣ ΖΕΡΒΟΠΟΥΛΟΥ
            ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΜΕ ΤΗ ΖΩΗ            

  Όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς εύκολα τα τελευταία χρόνια, όλο και πληθαίνουν οι προσπάθειες που αποβλέπουν να φτάσουν σε μια πιο μεγάλη σύνδεση της τέχνης με την καθημερινή ζωή. Προσπάθειες που έχουν σαν καθοριστικό τους στόχο να ξαναδώσουν στην καλλιτεχνική δημιουργία όλων των κατηγοριών τον αρχικό της λειτουργικό ρόλο, που δεν είναι ο μουσειακός, αλλά η στενή επαφή με την πραγματικότητα και την κοινωνική ζωή. Στη ζωγραφική, τάσεις όπως αυτές της τέχνης για το λαό στην Αμερική και της τέχνης των δρόμων στην Ευρώπη, στην πλαστική, κατευθύνσεις που σκοπεύουν στη μεταμόρφωση του αστικού περιβάλλοντος και τη βελτίωση με διάφορους τρόπους γνωστών χώρων, μπορούν να θεωρηθούν τυπικά παραδείγματα των προσπαθειών αυτών. Αυτό όμως, η προσπάθεια δηλαδή για μια πιο ουσιαστική ένταξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας στη ζωή, παρουσιάζεται πολύ πιο έντονα με την κεραμική, σαν απλή χρηστική κεραμική και σαν κεραμοπλαστική, που συνδέεται περισσότερο με την αρχιτεκτονική. Και έρχεται η κεραμοπλαστική σαν συνεργάτης της αρχιτεκτονικής, τόσο στη διαμόρφωση εσωτερικών όσο και την άρθρωση εξωτερικών επιφανειών, να δώσει μια πραγματικά νέα και πλούσια σε αποτελέσματα σύνδεση της τέχνης με την καθημερινή, ατομική και κοινωνική ζωή.
Πόσο ουσιαστική και πόσο γόνιμη μπορεί να γίνει αυτή η συνεργασία της κεραμοπλαστικής έρχονται να το δείξουν μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές εργασίες της Πόπης Ζερβοπούλου–Κρούσκα. Νέα καλλιτέχνης η Ζερβοπούλου, που φένεται ότι ενδιαφέρεται για την κεραμική από τα μαθητικά της ακόμη χρόνια, στρέφεται αποφασιστικά σ’ αυτή μετά τις σπουδές της τής αρχιτεκτονικής στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 1975, όταν παίρνει το πτυχίο της αρχιτεκτονικής και μέχρι σήμερα, η Ζερβοπούλου εργάζεται παράλληλα στην αρχιτεκτονική και την κεραμική με την ίδια επιτυχία. Στόχοι της, όπως αποδεικνύεται από όλα της τα έργα, τα ενσωματωμένα σε μεγάλες αρχιτεκτονικές επιφάνειες και τα δοσμένα σε περιορισμένα εσωτερικά, τα σε μνημειακές διαστάσεις και τα σε μικρές, είναι η λειτουργική ενσωμάτωση του κεραμικού στην αρχιτεκτονική λειτουργία και παράλληλα η σύνδεσή του με την καθημερινή ζωή και τις ανάγκες της.
Τα βασικά χαρακτηριστικά του μορφοπλαστικού λεξιλογίου όλων των κεραμικών της Ζερβοπούλου, είναι πάντα το γεωμετρικό και αυστηρά κατασκευαστικό ιδίωμα και η αξιοποίηση των συνδυασμών καθέτων και οριζοντίων δυνάμεων, η επιβολή της υφής του υλικού και, σε μερικές περιπτώσεις, η χρησιμοποίηση του χρώματος για την ολοκλήρωση της επαφής του έργου με το θεατή.  Έτσι στα έργα τα οποία δίνονται με μια ιδιαίτερη έμφαση στη μονοχρωμία επιβάλλεται περισσότερο η υφή του υλικού με τις κάθε είδους μεταπτώσεις του, που τελικά καταλήγει να γίνει ένα αίσθημα αυστηρότητας αλλά και εσωτερικότητας και ασφάλειας στο θεατή. Στις προεκτάσεις μιας γεωμετρικής καθαρά γλώσσας η κεραμική της Ζερβοπούλου συνδυάζει με θαυμάσιο τρόπο την αυστηρή κονστρουκτιβιστική διάθεση και την εκφραστική αλήθεια, τη βεβαιότητα των γεωμετρικών συνδυασμών και την εσωτερικότητα και ζεστασιά του κεραμικού – αυτής της σύνθεσης γής, νερού και φωτιάς. Σαν επένδυση αρχιτεκτονικών μορφών και σαν άρθρωση μεγάλων επιφανειών, σαν υποβολή ρυθμιστικών στοιχείων και σαν επιβολή αυστηρών γεωμετρικών νόμων η κεραμική της Ζερβοπούλου εμφανίζεται πάντα σαν ένας εξαιρετικά πλούσιος συνδυασμός αναγκαιότητας και ελευθερίας. Με την ασκητικότητα και τη λιτότητα του γεωμετρικού λεξιλογίου και ταυτόχρονα τη ζωντάνια και τη ζεστασιά του υλικού της, στην ισορροπία των κάθετων και οριζόντιων θεμάτων, και συχνά την παρεμβολή άλλων, πάντα γεωμετρικών, σχημάτων – τετραγώνων, τριγώνων, κύκλων – το κεραμικό αποκτά μια εξαιρετικά πλούσια εκφραστική φωνή. Δεν περιορίζεται μόνο να διευρύνει το χαρακτήρα μιας αρχιτεκτονικής επιφάνειας και να αρθρώνει ένα σύνολο. Με τη μεταφορά του κέντρου βάρους στο ένα ή το άλλο σημείο, στα κάθετα ή οριζόντια θέματα, τα δυναμικά ή τα παθητικά στοιχεία, τις μεγάλες ενότητες ή τα μικρά σύνολα, την υφή του υλικού ή το χρώμα αποκτά εκπληκτικές εκφραστικές δυνατότητες. Γίνεται στη μια περίπτωση αυστηρό οργανωτικό στοιχείο και στην άλλη καθαρά ρυθμικός βηματισμός, σύνολο που σε υποχρεώνει να παρακολουθήσεις την πορεία του και ενότητα που σου πλουτίζει τη ζωή. Αλλά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο το κεραμικό της Ζερβοπούλου – μορφοπλαστική κατάκτηση μιας γνήσιας δημιουργού – δεν αφήνει σε καμιά περίπτωση αδιάφορο το θεατή. Έρχεται αμέσως σε επαφή μαζί του, του υποβάλλει κανόνες, του μιλάει για ανάγκες, του ενισχύει την επιθυμία επικοινωνίας με τον άλλον άνθρωπο και την καλλιτεχνική δημιουργία. Χωρίς σε καμιά από τις προσπάθειές της να κάνει φιλολογία, η δημιουργός αυτή έχει μια ενστικτώδη –όπως φαίνεται – δυνατότητα να μεταφέρει τις προθέσεις της στο υλικό και να τις κάνει εκφραστικές αξίες. Και με τη σύνδεση της κεραμικής με την αρχιτεκτονική – στην εξωτερική της επιφάνεια και τους εσωτερικούς της χώρους – όχι μόνο έρχεται να πλουτίσει το εκφραστικό της περιεχόμενο αλλά και να διευρύνει την επαφή της τέχνης με τη ζωή. Και αυτό το κατορθώνει περισσότερο επειδή είναι μια κεραμική που διακρίνεται για τη γνησιότητα και την αλήθεια της, τον περιορισμό στο ουσιαστικό και την έμφαση στο λειτουργικό.

Αθήνα, Σεπτέμβρης 1980
                                                              ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ Α. ΧΡΗΣΤΟΥ
                                                   Καθηγητής της Ιστορίας της Νεότερης Τέχνης
                                                              στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.